چهارم نوامبر، دوشنبه‌ی هفته‌ی پیش، چندین خبر در حوزه‌ی نرم‌افزار از شرکت‌های مایکروسافت و ادوبی منتشر شد؛ اخباری درباره‌‌ی دو رویداد که در طول تاریخ همواره به‌تعویق افتاده‌اند؛ هرچند امسال کاربران شاهد وقوعشان هستند. درادامه توضیح داده می‌شود رویداد Microsoft’s Ignite درحالی‌که بیشتر درباره‌ی فناوری اطلاعات و مصرف‌کنندگان بود، در پس‌زمینه‌ی خود موضوعات به‌غایت مهم‌تری دربر می‌گرفت.

در ابتدا ذکر این نکته لازم است که یکی از دو رویداد مذکور مربوط به شرکت ادوبی است و آن را نیز کاربران در طول سال جاری شاهد هستند. ادوبی در حال کار روی نسخه‌ای ویژه از فتوشاپ است که چند روز پیش برای استفاده در آیپد پرو اپل منتشر شد و همیشه برنامه‌ها و رویدادهای جانبی را در چنته دارد. هر دو رویداد یک موضوع مشترک را دنبال می‌کنند: پشتیبانی از پلتفرم‌های محاسباتی متعدد. هم مایکروسافت و هم ادوبی لازم است که به‌جای ترغیب مشتریان به استفاده از اکوسیستم‌های قدیمی شرکت‌های مذکور، به سمت‌و‌سویی حرکت کنند که کاربران علاقه دارند. شاید اینکه ادوبی چنین روندی را در پیش گرفته، مقداری عجیب به‌نظر برسد؛ اما به‌نظر می‌رسد متناسب با نیاز بازار باشد. ادوبی برای حفظ جریان مشتریانی که آماده‌ی حرکت به‌سمت حرفه‌ای‌شدن از آماتور‌بودن هستند، نیاز دارد در تمامی دستگاه‌های استفاده‌شده‌ی کاربران جای پایی برای خود ایجاد کند.

وقتی صحبت از مایکروسافت است، موضوع ساخت نرم‌افزار برای سیستم‌‌عامل‌های متعدد حتی بیشتر برجسته می‌شود. همین چند روز پیش ردموندی‌ها به‌روزرسانی‌های بزرگی برای برنامه‌هایی تحت سیستم‌های عامل‌ macOS، اندروید و iOS و نیز فضای وب معرفی کردند. درواقع، بزرگ‌ترین به‌روز‌رسانی با محوریت ویندوز نوعی عقب‌نشینی بود. مایکروسافت در ابتدا اعلام کرده بود دیگر وان‌نوت ۲۰۱۶ را به‌روزرسانی نخواهد کرد؛ اما از تصمیم خود منصرف شد و در نسخه‌ی جدید این اپلیکیشن، حالت تاریک را نیز اضافه کرد. حالا این شرکت مجبور است بیشتر از آنچه برنامه‌ریزی کرده بود، به پشتیبانی از نسخه‌ی قدیمی OneNote ادامه دهد.

بااین‌همه، در دیگر پلتفرم‌ها، یعنی پلتفرم‌های رقیب، مایکروسافت در حال پیشروی کامل است. اعمال به‌روز‌رسانی در پلتفرم‌های مذکور آسان است، با‌این‌حال ازآنجاکه مایکروسافت اندروید را به‌عنوان سیستم‌عامل مطبوع خود برگزیده و در گوشی تاشو سرفیس دوئو به‌کار گرفته است، انتظار می‌رود نرم‌افزار آفیس را در سیستم‌عامل یادشده به‌گونه‌ی بهتری طراحی کند. البته لازم است نرم‌افزار اوت‌لوک در سیستم‌های عامل‌‌ Mac نیز عملکرد بهتری پیدا کند؛ وگرنه بازار را به سرویس GSuite شرکت گوگل واگذار خواهد کرد.

گفتنی است در هر دو مورد به‌نظر نمی‌رسد این حجم از توجه برای به‌روز‌رسانی برنامه‌هایی برپایه‌ی پلتفرم‌هایی جز ویندوز را در دوران مدیرعامل پیشین مایکروسافت، استیو بالمر، شاهد بوده باشیم. البته بازهم در‌این‌باره نمی‌توان مطمئن بود. ساتیا نادلا اولین رویداد عمومی در دوران مدیرعاملی مایکروسافت را با معرفی نرم‌افزار آفیس برای محصول اپل آغاز کرد. نرم‌افزار مذکور ظاهرا زودتر از موعد آماده شده بود؛ اما انتخاب چنین برنامه‌ای در اولین رویداد سیگنال بزرگی به کارمندان مایکروسافت و جهان خارج از آن بود: تصور نکنید ویندوز تا ابد وجود خواهد داشت. 

واقعیت این است همه فکر می‌کنند مایکروسافت مدت‌ها است از ویندوز روی‌گردان شده و روی آن تمرکز ندارد و چنین بینشی در میان علاقه‌مندان چندان شگفت‌انگیز نیست. دراین‌میان، نکته‌ی مهم این است که تلاش‌های مایکروسافت در چند سال گذشته روی پلتفرم‌های iOS و Mac و فضای وب بسیار زیاد بوده است. چنین تلاش‌هایی ارزش ستایش‌ را دارند.

مایکروسافت به‌گونه‌ای روی فضای وب متمرکز شده که گویی می‌خواهد مطمئن شود گوگل روی آن سلطه نخواهد یافت. درحقیقت، ردموندی‌ها تلاش‌های بسیاری در‌این‌زمینه کرده‌اند و تصمیم بسیار بزرگ و مهمی گرفته‌اند و با رهاکردن موتور مرورگر خود، به کرومیوم متوسل شده‌اند. پیش‌تر، گوگل فناوری کرومیوم را توسعه داده است و مایکروسافت با به‌کارگیری موتور کرومیوم در مرورگر جدید اج (Edge)، نسخه‌ی نهایی از محصول یادشده را ژانویه‌ی سال جاری منتشر خواهد کرد. باید یادآوری کنیم مرورگر جدید اج نه‌فقط برای ویندوز، بلکه برای استفاده در پلتفرم‌های مختلف منتشر خواهد شد.

تلاش دیگر مایکروسافت در حوزه‌ی وب توسعه‌ی فریم‌ورک Fluid است. این فریم‌ورک با اینکه کمی فنی‌تر است، ارزش توجه را دارد. Fluid ازنظر لغوی به‌معنای «روان‌تر» است. ایده‌ی چنین فریم‌ورکی به‌جای اشتراک بی‌وقفه‌ی فایل‌هایی با پسوند doc، ایجاد مجموعه‌ی روان‌تری از داده‌ها در فضای ابری است که کاربران بتوانند به‌راحتی آن‌ها را به‌اشتراک بگذازند و به‌صورت مشترک ویرایش و با یکدیگر ترکیب کنند و مطابقت دهند. البته در‌این‌بین، شبهه‌ای وجود دارد که شاید آنچه مایکروسافت سعی می‌کند با فرم‌ورک Fluid تبلیغ کند، به‌صورت سردرگم‌کننده‌ای بیش‌از‌حد بزرگ‌نمایی شده است. با‌این‌حال، اصل موضوع این است که مایکروسافت به‌جای ترغیب کاربران به استفاده از مجموعه برنامه‌های کلاسیک، در حال سرمایه‌گذاری روی نرم‌افزار وب‌محور آفیس است.

در این مقاله، هدف تلقین این موضوع نیست که مایکروسافت با حرکت‌دادن کاربران به‌سمت فضای وب قصد دارد نرم‌افزار آفلاین و معمولی آفیس را رها کند. با‌این‌حال، نمی‌توان وجود چنین طرزتفکری در میان کاربران نادیده گرفت یا سرکوب کرد. در بخشی متناوب از فضای وب مربوط به محاسبات ابری شرکتی، گوگل چندان دست‌بسته نبوده و در مقطی مستقیما به رقابت با سرویس ابری مایکروسافت، یعنی آژور، برخواسته است. بزرگ‌ترین نیروی گوگل در سرویس‌های ابری احتمالا GSuite خواهد بود و مایکروسافت در راستایی حرکت می‌کند تا مطمئن شود درصورت کنارهم قراردادن عملکردش، توانایی پیشی‌گرفتن از گوگل را خواهد داشت.

فارغ از جزئیات، نکته‌ی مهم این است که مایکروسافت به‌صورت آگاهانه‌ای در حال بررسی و تحلیل آینده‌ی پلتفرم و انجام سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک برای اطمینان از این مهم است که با آمدن تغییر بعدی آماده خواهد بود. اگر مایکروسافت در مواجهه با پلتفرمش، یعنی ویندوز ۱۰، همین سطح از درایت را داشت، اوضاع به‌گونه‌ی دیگری رقم می‌خورد.

سرفیس پرو ایکس جدیدترین محصول مایکروسافت با پلتفرم اشاره‌شده است. شوربختانه دانستن این موضوع که محصول مذکور برای اهداف کاربران مناسب خواهد بود یا خیر، بیشتر از پیش‌بینی ساده است و نگاهی سطحی به مشخصات آن، دردی را دوا نخواهد کرد. کاربران باید ده‌ها تحقیق انجام دهند تا بدانند نرم‌افزارهای موردنیازشان روی سرفیس پرو ایکس به‌خوبی اجرا خواهد شد یا اصلا نصب خواهد شد؟

آنچه مایکروسافت همواره از انجام‌دادنش عاجز بوده، ترغیب توسعه‌دهندگان به ساخت نرم‌افزارهایی همگام با نوآوری‌های جدید ارائه‌شده در پلتفرم‌های جدید است. این‌بار نیز به‌نظر نمی‌رسد ردموندی‌ها توانسته باشند گام موثری دراین‌زمینه بردارند؛ از‌این‌رو، سرفیس پرو ایکس محصولی ناامیدکننده خواهد بود. مسئله‌ی سختی که پیش روی مایکروسافت قرار داشت، اجرای مناسب ویندوز ۱۰ روی پردازنده‌های مبتنی‌بر معماری ARM بود. حال‌که ردموندی‌ها توانسته‌اند بر این مشکل فائق آیند، مشکل به‌مراتب دشوارتری پیش رو دارند و آن نیز داشتن نرم‌افزارهایی است که در پلتفرم‌های جدید شرکت پشتیبانی شوند. تمامی این موارد نویددهنده‌ی اتفاقات بدی است که برای نسخه‌ی جدید ویندوز انتظار می‌رود؛ نسخه‌ای که سال آینده با نام ویندوز ۱۰ ایکس منتشر خواهد شد. البته وجود مشکلاتی از این قبیل پیش‌تر نیز در ویندوز RT و ویندوز موبایل و برنامه‌های مبتنی‌بر پلتفرم UWP دیده شده است. البته این امکان وجود دارد که این‌بار در ویندوز ۱۰ ایکس مشکلات مذکور را شاهد نباشیم؛ اما نگارنده‌ی مطلب چندان امیدوار به‌نظر نمی‌رسد. نسخه‌ای از مرورگر اج با موتور کرومیوم که تقریبا آماده است به‌صورت رسمی منتشر شود، همانند نرم‌افزار آفیس می‌تواند روی سرفیس پرو ایکس در حالت شبیه‌سازی‌شده (Emulation Mode) نصب شود.

مایکروسافت تا‌به‌حال نتوانسته به‌صورت موفقیت‌آمیزی توسعه‌دهندگان را قانع کند فراتر از نرم‌افزارهای کلاسیک مبتنی‌بر معماری x86 پیش روند. با‌این‌حال، تمرکز مایکروسافت روی برنامه‌های مبتنی‌بر فضای وب و خود وب بسیار جالب به‌نظر می‌رسد و امید است این روند ادامه داشته باشد. دنیایی که در آن ویندوز به نوع تواناتری از Chrome OS گوگل تبدیل شود، جایی‌که برنامه‌های آفلاین فقط برای قدرت‌دهی به کاربران استفاده شوند و هسته‌ی پلتفرم برنامه‌های تحت‌وب را اجرا می‌کند، بی‌نظیر است و حس خوبی ایجاد می‌کند. البته حتی اگر مایکروسافت در جهت همین هدف حرکت کند، هنوز فرسنگ‌ها از آن فاصله دارد.

با تمام این‌ها، نمی‌توان این حقیقت را نادیده گرفت که هنگام معرفی سرفیس پرو ایکس، ادوبی روی صحنه رفت و علاوه‌بر اعلام پشتیبانی نرم‌افزاری خود از محصول مذکور، انتشار نرم‌افزار فرسکو (Fresco) را در آینده‌ای نزدیک برای ویندوز وعده داد؛ امری که تاکنون میسر نشده است. برنامه‌های بسیار دیگری نیز از ادوبی هستند که توسعه‌شان به‌طرز فاجعه‌باری کُند پیش می‌رود. ادوبی باید پروژه‌هایش را سریع‌تر انجام داده و بیشتر رویشان کار کند و با اولویت‌بندی، توسعه را به‌سمت پروژه‌ای سوق دهد که بیشترین کارها در آن قسمت جریان دارد. ناگفته نماند نرم‌افزار فتوشاپ نیز برای محصول آیپد اپل هفته‌ی پیش منتشر شد.

همانند ادوبی، مایکروسافت نیز باید اولویت‌بندی را در محصولات خود رعایت کند. امید آن است به همان اندازه که مطمئن‌شدن از کارایی آفیس در فضای ابری برای مایکروسافت اهمیت دارد، بهینه‌سازی و کامپایل‌کردن نرم‌افزارهای بیشتر برای معماری ARM نیز در دستورکار قرار گیرد. اگر برنامه‌های بیشتری با معماری ARM به ویندوز بیاید، بسیاری از شرکت‌ها خواهند توانست دستگاه‌های جدید در رقابت مستقیم با آیپد پرو روانه‌ی بازار کنند. ویندوزی که با معماری ARM کار می‌کند، اکوسیستم ویندوز را در بسیاری جهات می‌تواند به‌گونه‌ای هیجان‌انگیز احیا کند.

اخبار مربوط به ادوبی و ابهامات

فتوشاپ بالاخره در قالب اپلیکیشن برای آیپد عرضه شد

توصیف این نسخه از فتوشاپ همیشه مشکل بوده است. با «واقعی» خطاب قراردادن آن، این طرزفکر القا می‌شود که به‌معنای واقعی کلمه تمامی ویژگی‌های نسخه‌ی دسکتاپ را دارد؛ اما واقعی‌بودن از این نظر باید معنی شود که در قیاس با نسخه‌های پیشین ادوبی برای سیستم‌عامل iOS کاربران در این نسخه محدودیت کمتری دارند. پام کلارک، مدیر محصول فتوشاپ، می‌گوید:

این تازه آغاز راه است. نسخه‌ی حال حاضر فتوشاپ برای آیپد، روی انجام وظایف معمولی متمرکز است و کار کاربران را راه می‌اندازد و برای بیشتر کاربران فتوشاپ مفید خواهد بود.

اینکه ادوبی هیچ اشاره‌ای به اضافه‌شدن ویژگی‌های جدید در نسخه‌های بعدی نکرد، ناشی از برچسب‌گذاری شرکت روی محصول مذکور به‌عنوان «فتوشاپ واقعی» است. با‌این‌حال، گزارش‌های اولیه از کسانی که نسخه‌ی آزمایشی محصول یادشده را استفاده کرده‌اند، ناامیدکننده بوده و نرم‌افزار جدید نتوانسته انتظارات این دسته از کاربران را برآورده کند.

فتوشاپ کمرا معرفی شد؛ اپلیکیشن دوربین ادوبی با چاشنی هوش مصنوعی

در این اپلیکیشن جدید، ادوبی از هوش‌ مصنوعی اختصاصی خود با نام Sensei (به‌معنی استاد) استفاده کرده تا اشیاء و اجزای تصویر را شناسایی کند. مهم نیست سوژه‌ی تصویر منظره‌ یا غذا یا انسان باشد؛ زیرا هوش‌ مصنوعی ادوبی به‌صورت خودکار مناسب‌ترین فیلتر را به شما پیشنهاد می‌کند.

ادوبی ایلاستریتر سال ۲۰۲۰ برای آیپد منتشر خواهد شد

بعد از خبر مربوط به انتشار نسخه‌ی آیپد فتوشاپ، این بزرگ‌ترین خبری است که کاربران منتظرش بودند.

ادوبی با همکاری توییتر و نیویورک تایمز، طرح احراز اصالت محتوا راه‌اندازی کرده است

ادوبی و توییتر و شرکت نیویورک‌تایمز سیستم جدیدی برای اضافه‌کردن انتساب خالق اثر به عکس‌ها و سایر مطالب معرفی کردند. این سیستم نام صاحب اصلی را به تصاویر و محتواهای دیگر می‌چسباند. ایده‌هایی که این روزها ارائه می‌شوند، در ابتدا عالی به‌نظر می‌رسند؛ اما بعد از پیاده‌سازی، جزئیات به‌نوعی نگران‌کننده می‌شوند. برچسب‌ها اگر به‌راحتی تغییر‌پذیر یا حذف‌کردنی باشند، مفید نخواهند بود؛ اما اگر سیستم با کنترل دقیق چگونگی تعامل کاربران با عکس امنیت را حفظ کند، ممکن است نکات منفی انواع مختلفی از سیستم‌های مدیریت حقوق دیجیتال (Digital Rights Management) یا مختصرا DRM را داشته باشد.

اخبار مربوط به مایکروسافت و ابهامات

جمع‌بندی کنفرانس Microsoft Ignite 2019

مایکروسافت با همکاری برادران وارنر فیلم سوپرمن را روی قطعه‌ای شیشه ذخیره‌سازی کرد

به‌معنای واقعی هر آنچه داده‌های کاربران روی آن ذخیره شده باشد، ۱۰۰ سال بعد قابلیت بازخوانی را نخواهد داشت. ذخیره‌ی هر داده‌ای روی شیشه منطقی به‌نظر نمی‌رسد؛ اما با درنظرگرفتن این نکته که تمامی دانش‌های بشر به‌صورت خطرناکی در حال از‌بین‌رفتن است، حتی ذخیره‌ی اطلاعات روی شیشه توجیه پیدا می‌کند.

مایکروسافت نرم‌افزار وان‌نوت ۲۰۱۶ دسکتاپ را به‌روز‌رسانی می‌کند و حالت تاریک را به آن اضافه خواهد کرد

مطمئنا بسیاری از طرفداران این نسخه از نرم‌افزار وان‌نوت خوشحال خواهند شد؛ اما ارائه‌ی به‌روز‌رسانی بعد از این مدت طولانی بسیار عجیب است. در‌نهایت می‌توان گفت پروژه‌ی وان‌نوت طولانی‌تر از آن‌ چیزی است که باید می‌بود.

نسخه‌ی جدید اندرویدی آفیس با ادغام ورد و اکسل و پاورپوینت منتشر شد

اینکه نرم‌افزاری هم‌زمان قابلیت سه نرم‌افزار را داشته و حجمش کمتر باشد، به‌خودی‌خود موضوع مهمی است؛ اما اگر کاربری فقط به یکی از نرم‌افزارهای یادشده نیاز داشته باشد، آفیس جدید چندان کارآمد نیست. در‌هر‌حال، تا زمانی‌که مایکروسافت این نرم‌افزار را با به‌روز‌رسانی سریع و مرتب نگه دارد، نسخه‌ی جدید آفیس اندرویدی ارزش خرید را خواهد داشت.

مایکروسافت: اسلک گستره و ژرفای موردنیاز برای بازآفرینی تعاملات کاری را ندارد

حقیقت این است که اسلک برای کسب‌وکارهایی کوچک تا متوسط مناسب است؛ درحالی‌که نرم‌افزار تیمز با بهره‌گیری از آفیس مناسب سازمان‌های بزرگ‌تر. گرهی که بین مجموعه‌ی آفیس و تیمز وجود دارد، به‌نوعی هم نعمت است هم نفرین. اینکه چنین رابطه‌ای نعمت است، بر کسی پنهان نیست؛ اما نفرین از این نظر است که کار شرکت‌هایی سخت‌تر می‌شود که به سرویس تیمز به‌عنوان اپلکیشنی منفرد فکر می‌کنند. درست است تمامی کاربران انتظار قابلیت‌های بیشتری از محصول مدنظرشان دارند؛ اما بهتر است مایکروسافت وقتی نرم‌افزارها را این‌چنین ادغام می‌کند، به فکر شرکت‌هایی نیز باشد که به‌صورت منفرد به این نرم‌افزارها علاقه دارند. جرارد اسپاتارو، معاون حقوقی بخش آفیس ۳۶۵ در مایکروسافت، معتقد است:

بررسی و مقایسه‌ی این دو [سرویس]، یعنی اسلک و تیمز، برای مردم خیلی راحت است. از دید من این دو رویکردهای کاملا متفاوتی برای مسئله‌ی بهره‌وری محصول هستند.

دراصل همین مسئله که اسپاراتو به آن اشاره می‌کند، در حال هدایت مایکروسافت به‌ سمتی است که تیمز را به مرکزی برای همکاری افراد تبدیل کند. برای تبدیل مایکروسافت تیمز به چنین مرکزی، ردموندی‌ها اپلیکیشن‌های قدرتمندی نظیر اوت‌لوک، آفیس، یامر و همگام‌سازی وظایف را درکنار انبوهی از موارد دیگر با تیمز یکپارچه‌سازی کرده‌اند. 

نسخه‌ی جدید مایکروسافت تیمز ضمن یکپارچه‌شدن با اوت‌لوک، به قابلیت‌های جدیدی مجهز شده است تا استفاده از آن راحت‌تر شود و کاربرد بیشتری داشته باشد

نسخه‌ی نهایی مرورگر اج مبتنی‌بر کرومیوم ۲۵ دی منتشر خواهد شد

سؤال بزرگی که درباره‌ی مرورگر اج وجود دارد، این است که آیا ویندوز ۱۰ از رندر کرومیوم در کل سیستم‌عامل استفاده خواهد کرد یا تنها درون مرورگر؟ سؤال مهم دیگر این است که چه‌ زمانی و چگونه مرورگر جدید اج برای معماری ۶۴ بیتی ARM، یعنی سرفیس پرو ایکس، منتشر خواهد شد؟

مایکروسافت فرم‌ورک Fluid را به‌منظور یکپارچه‌سازی اسناد آفیس معرفی کرد

نکته‌ی مثبت: این فرم‌ورک بسیاری مدرن‌تر و کاراتر از ارسال پیوست‌هایی با فرمت doc به دیگران است.

نکته‌ی منفی: فایل‌هایی که مربوط به مایکروسافت نیستند، توانایی خواندن این فرم‌ورک‌ها را به‌احتمال زیاد نخواهند داشت.

فرم‌ورک‌های Fluid تا زمانی جالب به‌نظر می‌رسند که برای نرم‌افزارهایی خارج از وب ناشناخته بمانند و اجازه‌ی دسترسی را به آن‌ها ندهند. اسپاتارو بیان می‌کند:

آن [فرم‌ورک Fluid] با گرفتن مفهوم آنچه قبلا سند بوده است، هوا را در آن می‌دمد و با آدرس ابری بزرگی در آسمان جایگزین می‌کند. فرم‌ورک Fluid به شما اجازه می‌دهد در آن آدرس فضای ابری، مؤلفه‌های مختلف محتوا را قرار دهید. بنابراین، هر چیزی از کلمه‌ی نوشته‌شده تا جداول و اشکالی مانند نمودارها در یک فضا درکنارهم خواهند بود.

پس از آن Fluid به کاربران این اجازه را می‌دهد بی‌درنگ به محتوای یادشده دسترسی داشته باشند؛ بنابراین، فرم‌ورک مذکور برای همکاری بین اعضای گروه‌های کاری مناسب است و قابلیت اشتراک‌گذاری را دارد.